نشریه 104، آذر و دی 1398، دکتر یدالله مکرمی

عوامل مهم در افزایش کیفیت حسابرسی کدامند؟ تخصص حسابرس در صنعت چه سهمی در افزایش کیفیت حسابرسی دارد؟
با مرور یافته های بازرسیهای سال 2018 هیئت نظارت بر حسابداری شرکتهای سهامی عام (PCAOB) میتوان استنباط کرد که تخصص حسابرس در صنعت ممکن است در بهبود کیفیت حسابرسی سهم داشته باشد. یافته های بازرسیهای سال 2018 هیئت یادشده نشان می دهد که:
• موسسه های حسابرسی ازطریق انجام تحلیل علل ریشه ای برای درک عوامل اساسی موثر در کیفیت مثبت و منفی حسابرسی، برای بهبود کیفیت حسابرسی تلاش می کنند.
• گروه رهبری قرارداد حسابرسی در کمتر موسسه های حسابرسی، برای کارکنان حسابرسی، رهنمود، آموزش، و ابزار موثر فراهم می کند.
یافته ها نشان می دهد که بهروشهای زیر برای بهبود کیفیت حسابرسی، به کار گرفته می شود:
• گسترش پاسخگویی برای کیفیت حسابرسی فراتر از شریک مسئول کار،
• تهیه و اصلاح رهنمود برای کمک به حسابرسان در شناسایی و ارزیابی ریسک تحریف بااهمیت،
• بازنگری در برنامه های آموزشی،
• تامین پشتیبانی اضافی از جانب کارکنان پرتجربه که به کار حسابرسی مامور نیستند،
• ایجاد شبکه کارشناسان متخصص برای پرداختن به ریسکهای نوپدید،
• فراهم ساختن ابزار جدید یا ارتقایافته حسابرسی در عرصه های مهمی که نیازمند قضاوت است.
یافته های بازرسی سال 2018 نارساییهای عمومی مشاهده شده در عرصه های زیر را نشان می‌دهد:
• آزمون کنترلهای داخلی ناظر بر گزارشگری مالی،
• طراحی و انجام روشهای حسابرسی برای پرداختن به ریسک ارزیابی شده تحریف بااهمیت، به ویژه در حسابرسی درامد،
• آزمون موثر براوردهای حسابداری،
• بررسی کیفیت کار حسابرسی.
استاندارد حسابرسی 315 با عنوان «تشخیص و ارزیابی خطرهای تحریف بااهمیت از طریق شناخت واحد تجاری و محیط آن» نیز الزام می کند که حسابرس از صنعت، قوانین و مقررات و سایر عوامل برون سازمانی، ماهیت واحد تجاری، اهداف و راهبردهای واحد تجاری شناخت به دست آورد. شناخت حسابرس، اهمیت بسیار زیادی در فرایند حسابرسی دارد. شناخت، چارچوبی فراهم می کند که حسابرس، برنامه ریزی و اعمال قضاوت حرفه ای خود در سراسر فرایند حسابرسی را، براساس آن انجام دهد. شناخت درست و دقیق واحد تجاری، نقش مهمی در کاهش نارساییهای حسابرسی دارد.
   همچنین، مطالعات انجامشده شواهدی ارائه میکند که تخصص حسابرس در صنعت خاص موجب افزایش کیفیت حسابرسی و دستیابی به میانگین هزینههای کمتر، می شود. شواهد نشان میدهد که واحدهای بزرگ اقتصادی، استفاده از حسابرسان با تخصص درصنعت را در قیاس با حسابرسان بدون تخصص، ترجیح می دهند.
   تخصص حسابرس در صنعت، فرایندی پویا و مستمر و مستلزم ارتباط بلندمدت حسابرس با واحد اقتصادی است. اما، ارتباط بلندمدت حسابرس با صاحبکار، استقلال حسابرس را به مخاطره می اندازد و حرفه حسابرسی برای ایمنسازی خطر یادشده، از رویکرد محدودساختن دوره تصدی حسابرس استفاده می کند، که به نوبه خود حرفه حسابرسی را از مزیت تخصص حسابرس در صنعت محروم می سازد.
   حرفه حسابرسی باید با انجام بررسیها و مطالعات دقیق، نقطه تعادل منطقی را جستجو و از مزیت تخصص حسابرس در صنعت برای افزایش کیفیت حسابرسی و توسعه حرفه بهره برداری کند.