شماره 73، مهر و آبان 93، دکتر رضا نظری

همگرایی بین‌المللی در استانداردهای حسابداری ایده جدیدی نیست. ایده همگرایی در استانداردهای حسابداری اولین بار در سال 1950 بعد از جنگ جهانی دوم به‌منظور یکپارچگی اقتصاد و افزایش جریان سرمایه مطرح شد.
کوششهای اولیه بر هماهنگ کردن اصول حسابداری (کاهش تفاوتها در اصول حسابداری مورد استفاده، در بازارهای سرمایه) متمرکز گردید. ایده هماهنگ‌سازی در دهه 1990، با مفهوم همگرایی (بسط مجموعه‌ای از استانداردهای بین‌المللی حسابداری با کیفیت بالا که در بازارهای سرمایه به‌کار گرفته شود) جایگزین شد و داشتن مجموعه‌ای از استانداردهای حسابداری با کیفیت جهانی، پس از بحران جهانی مالی برجسته گردید. همگرایی در زمینه گزارشگری مالی عبارتست از فرایند هماهنگ کردن استانداردهای حسابداری تدوین‌شده به‌وسیله نهادهای مختلف با یکدیگر. هدف همگرایی با استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی، تدوین مجموعه‌ای با کیفیت از استانداردهای حسابداری به‌منظور بهبود یکنواختی، قابلیت مقایسه و کارایی صورتهای مالی است.
چون حسابداری محصول محیط است، تفاوتهای قانونی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی میان کشورها به سیستمها و استانداردهای متفاوت حسابداری منجر می‌شود. بعضی از این تفاوتها، به‌خصوص قوانین مصوب و قانون مالیات، موجب گردیده ‌است که برخی از کشورها نتوانند به استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی تعهد کامل داشته باشند.
با گسترش بازارها و نهادهای مالی، پراکندگی ساختار مالکیت بیشتر می‌شود و تقاضا برای افشای اطلاعات مالی با کیفیت برای گروههای متفاوت مالکان افزایش می‌یابد. وجود مجموعه‌ای از استانداردهای یکنواخت و با کیفیت حسابداری، موجب کاهش هزینه‌های تولید و توزیع اطلاعات یکنواخت و قابل اطمینان در بازار می‌شود و آزادی عمل مدیران را در انتخاب رویه‌های مختلف کاهش می‌دهد و  مدیریت سود را محدود می‌کند.
اگرچه دستیابی به مجموعه‌ای واحد از استانداردهای با‌کیفیت حسابداری، هدف بسیار بااهمیتی است اما چالشهای بسیار وجود خواهد داشت. بدین‌جهت بسیاری از کشورها، استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی را با استثنائاتی پذیرفته‌اند. استانداردهای حسابداری باید با توجه به شرایط اقتصادی در حال تغییر، اصلاح و بهبود یابند.
در تصمیم‌گیری برای به‌کارگیری استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی باید به سئوالهای زیر توجه خاص داشت:
•  چه سازمان و یا نهادی واقعاً اختیار اعلام به‌کارگیری استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی را دارد؟
•   آیا مجموعه استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی می‌تواند تمامی نیازهای شرکتهای سهامی عام، شرکتهای با مسئولیت محدود و ... را، بدون توجه به اندازه شرکتها، برطرف کند؟
•  به‌کارگیری استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی در چه شرایطی و به‌وسیله چه شرکتهایی الزامی است؟ عواقب رعایت نکردن استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی چیست؟
•  آیا هر استاندارد بین‌المللی گزارشگری مالی به مجرد انتشار باید رعایت شود و یا سازمان و نهاد تصمیم‌گیرنده به‌کارگیری آن را مجاز می‌کند؟