در دنیای امروز که فناوری به سرعت در حال پیشرفت است، تحول دیجیتال به یکی از نیازهای اساسی در تمامی حوزهها، بهویژه در حسابداری و مالی، تبدیل شده است. یکی از مهمترین اقدامات در این راستا، راهاندازی سامانه مودیان و جایگزینی دفاتر تجاری الکترونیکی است که بهعنوان یک گام موثر در راستای بهبود شفافیت مالی و کاهش فرار مالیاتی مطرح میشود.
سامانه مودیان بهعنوان یک بستر دیجیتال، امکان ثبت و مدیریت اطلاعات مالی را بهصورت آنلاین فراهم میآورد. این سامانه با هدف تسهیل فرایندهای مالیاتی و افزایش دقت در ثبت اطلاعات طراحی شده است. از آنجا که اطلاعات مالی بهصورت مستقیم و بدون واسطه در این سامانه ثبت میشود، امکان خطا و تخلف به حداقل میرسد و سازمان امور مالیاتی میتواند با اطمینان بیشتری بر فعالیتهای اقتصادی نظارت کند.
از طرفی با تصویب قانون تجارت در 13 اردیبهشت 1311 (تقریبا 93 سال پیش)، نگهداری دفاتر تجاری برای تمامی بازرگانان اجباری شد. گذر از شیوه سنتی پلمپ دفاتر و گذار به دفاتر تجاری الکترونیکی نیز امری ضروری مینمود. در این راستا در اردیبهشت 1404، سازمان امور مالیاتی کشور با صدور بخشنامهای رسمی، شروع بهکار سامانه دفاتر تجاری الکترونیکی را اعلام کرد. این اقدام در راهبرد اجرای بند «ج» ماده (۴) قانون برنامه هفتم توسعه و بند «ج» ماده (67) قانون برنامه ششم توسعه، با هدف ارتقا شفافیت و کاهش هزینهها صورت پذیرفته است. این مهم نیز از دیگر مزایای بارز تحول دیجیتال است. با استفاده از این دفاتر، مودیان قادر خواهند بود تمامی معاملات خود را بهصورت دیجیتال ثبت کنند و از مشکلات مربوط به نگهداری دفاتر کاغذی رهایی یابند. این تغییر نهتنها سرعت و دقت در ثبت اطلاعات را افزایش میدهد، بلکه دسترسی آسانتر به دادهها را نیز فراهم میآورد. همچنین، این امر موجب کاهش هزینههای مربوط به نگهداری و مدیریت اسناد خواهد شد.
با این حال، موفقیت این سامانهها تنها به طراحی و پیادهسازی آنها محدود نمیشود. برای بهرهبرداری حداکثری از این امکانات، نیازمند فرهنگسازی و آموزش مودیان هستیم. نهادهای مربوطه باید با برگزاری دورههای آموزشی و کارگاههای عملی، مودیان را با مزایا و نحوه استفاده از سامانه مودیان و دفاتر تجاری الکترونیکی آشنا کنند. همچنین، ایجاد زیرساختهای لازم برای دسترسی آسان و ارتقای فناوریهای مرتبط، از دیگر پیشنیازهای موفقیت این طرحها خواهد بود.
برای حسابرسان و رسیدگیهای آنان نیز تغییری بسیار خوشیمن است و میتوان گفت که سامانه مودیان و گذار به دفاتر تجاری الکترونیکی نهتنها موجب تسهیل فرایندهای حسابداری و مالیاتی میشود، بلکه بهعنوان ابزاری برای ارتقا شفافیت اقتصادی و مبارزه با فساد مالی عمل خواهد کرد. این تحولات نوین میتواند افقهای جدیدی را برای حسابداری، حسابرسی و مدیریت مالی در کشورمان بگشاید و به تحقق اهداف اقتصادی ملی کمک کند.
