نشریه 105، بهمن و اسفند 1398، دکتر یدالله مکرمی

مراجع حسابداری درقبال آیین رفتار حرفه‌ای و رعایت ضوابط و مقررات آن به وسیله حسابداران حرفه‌ای چه وظایف و مسئولیتهایی دارند؟ و چگونه باید آنها را انجام دهند؟
رعایت آیین رفتار حرفه‌ای و تاثیر شگرف آن بر درک همگان درباره سطح اعتبار و شایستگی حرفه حسابداری، موجب شده است که مراجع حسابداری، به ویژه نماینده جهانی حرفه، یعنی فدراسیون بین المللی حسابداران (IFAC) و زیرمجموعه آن یعنی هیئت استانداردهای بین المللی اخلاق برای حسابداران (IESBA)، در پاسخ به انتظارات همگانی برای شفاف‌ترساختن آیین رفتاری، و هماهنگی با پیشرفتهای فناوری و تغییرات محیط کسب‌وکار، پیوسته در حال تغییر و به‌روزرسانی آیین یادشده باشند.
به‌تازگی، هیئت استانداردهای بین المللی اخلاق برای حسابداران، گزارشی در زمینه جستجوی پیامدهای اخلاقی فناوری برای حسابداری، خدمات اطمینان بخشی، و وظایف مالی منتشر ساخته است. در چند سال اخیر، سرعت، اهمیت، و پیچیدگی پیشرفتهای فناوری، مانند یادگیری ماشین، چالشها و فرصتها را برای حرفه حسابداری افزایش داده است و حرفه جهانی حسابداری را ناگزیر ساخته است چالشهای اخلاقی جدید در محیط به سرعت درحال تغییرِ ناشی از فناوری را به رسمیت بشناسد، و به آن بپردازد.
کمی پیشتر، هیئت یادشده، پیشنهادی برای بازنگری درخورتوجه در استانداردهای استقلال شامل بازنگری در مقرراتِ خدمات غیراطمینان بخشی، و بازنگری در مقررات مرتبط با حق الزحمه را برای نظرخواهی منتشر ساخته است.
و همین هیئت، یکماه‌واندی پیش، رهنمود پیشنهادی برای پرداختن به موضوع بی طرفی در بررسی کیفیت کار حسابرسی را منتشر ساخت که به مسئله به کارگیری چارچوب مفهومی مندرج در آیین رفتاری برای پاسخگویی به موضوع بی‌طرفی بازبینی کننده کیفیت کار حسابرسی، و مسئله واجدشرایط بودن شخصی که در نقش بازبینی کننده خدمت می کند، می‌پردازد.
هیئت استانداردهای بین‌المللی اخلاق برای حسابداران، کمی پیش از آن، در اواخر ماه ژوئیه 2019، در یک ابتکار ستودنی، آغاز به کار آیین رفتار الکترونیکی (eCode)- ابزاری مبتنی بر پایگاه اطلاع‌رسانی اینترنتی- را در یک بستر دیجیتال اعلام کرد. آیین اخلاقی الکترونیکی پاسخی بود به درخواستهای ذینفعان برای پشتیبانی از عملیات استقرار آیین، که به کارگیری، و اجرای یکنواخت آیین یادشده را به میزان بسیار زیادی آسان می سازد.
گسترش جرایم اقتصادی شرکتها، افزایش سوءاستفاده‌های مالی، و فساد و رشوه خواری گسترده در ایران و البته در سراسر جهان، به احساس شک و بی اعتمادی نسبت به شیوه کار بازارها و روش حسابداران حرفه‌ای  در پشتیبانی از بازار، دامن زده است. اعتماد، کلید نیکنامی حرفه حسابداری است. حسابداران، به صورت فردی و جمعی، باید به عنوان افراد قابل اتکا، شایسته، منصف، و صادق شناخته شوند تا جایگاهی قابل اعتماد در اقتصاد کشور داشته باشند و هر عضو حرفه بتواند نقش مهم خود در جامعه و اقتصاد را ایفا کند. حتی تعداد انگشت شمار اعضا با رفتار نادرست، ممکن است کل حرفه را بدنام سازد.
مراجع حسابداری کشور، مسئولیتی یگانه در تحقق کامل همه اصول و ضوابط آیین رفتار حرفه‌ای  دارند؛ موضوعی که به احتمال زیاد، به آن اندازه که جامعه طلب می‌کند، در توجه قرار نگرفته است. بیشترین سودمندی آیین رفتار حرفه‌ای در ایران، در به کارگیری احکام انضباطی در رسیدگی به تخلفات حسابداران خلاصه می‌شود، و کوشش مهم و چشمگیری برای بهره جویی از امکانات و فرصتهای آیین رفتاری برای افزایش اعتبار حرفه حسابداری به چشم نمی‌خورد.
به‌روزرسانی پیوسته آیین رفتار حرفه‌ای  بر اساس نیازها، تجربه‌ها، و پیچیدگیهای جدید محیط، و سپس کوشش برای استقرار واقعی و کامل آیین رفتار در میان تمام اعضای حرفه حسابداری، بدون هیچگونه ملاحظه و چشم‌پوشی، ضرورت بی‌تردید امروز است.