محیط سیستم بازار، به ویژه بازار رقابتی و آزاد، بدون اطلاعات مالی دقیق و اتکاپذیر و حضور حسابرسان شایسته برای حسابرسی صورتهای مالی، ممکن نیست به درستی کار کند.
در اقتصاد بازار، حسابرسان از امتیازی یگانه برخوردارند، زیرا شرکتهای سهامی عام به موجب قانون ملزم هستند از خدمات آنان استفاده کنند. الزام قانون به استفاده از خدمات حسابرسان، در واقع به این معنی است که مسئولیت نگهبانی از منافع همگانی به حسابرسان سپرده شده است. حسابرس برای پذیرش چنین مسئولیتی و بهره مندی از امتیاز آن، باید دارای شرایط معینی باشد؛ داشتن استقلال کامل از صاحبکار، و وفاداری به اعتماد جامعه.
تجربه گذشته نشان داده است که بی توجهی حسابرس به استقلال و درستکاری، آسیبهای چشمگیری را متوجه منافع همگانی و اقتصاد ملی و جهانی می سازد. به همین دلیل در یکی دو دهه اخیر، به تقریب، تمام اقتصادهای پیشرفته، چارچوب خودانتظامی حرفه حسابرسی را کنار گذاشتند؛ عرضه خدمات غیرحسابرسی به وسیله مؤسسه حسابرسی برای صاحبکاران خدمات حسابرسی را منع کردند؛ تأکید بیشتر بر استقلال، واقع بینی، و تردید حرفه ای حسابرس را ضروری دانستند، و بر افزایش شفافیت و پاسخگویی حسابرس پافشاری کردند.
دولتها، با ایجاد نهادهای ناظر مستقل، مسئولیت حفظ منافع همگانی و اطمینان از تهیه گزارش مستقل، دقیق، و آگاهی بخش به وسیله حسابرس را به آنان سپردند و نهادهای ناظر وظیفه یافتند مراقبت کنند که حسابرسی به وسیله حسابرسان مستقل و به صورت درست انجام شود.
بررسیهای انجام شده نشان می دهد که مراجع نظارتی جهان، در سیر تحول و پیشرفت دو دهه اخیر، بر سر سه مسئله مهم ایستاده اند.
• حسابرسان باید در برابر بالاترین استانداردهای استقلال، واقع بینی، و تردید حرفه ای پاسخگو باشند؛
• تنوع فعالیتهای حسابرس و سهم درامدی وی از خدمات غیرحسابرسی، و تأثیر آن بر استقلال، تضاد منافع، و حفظ منافع سهامداران، باید بادقت تحلیل و نظارت شود؛
• مؤسسه حسابرسی باید شفاف باشد، از جمله باید ملزم شود صورتهای مالی حسابرسی شده خود را به منظور نظارت بهتر و تعیین مخاطراتی که بر کیفیت حسابرسی اثرگذار است، به مراجع نظارتی ارائه دهد.
موضوع بحث میزگرد شماره 87 نشریه حسابرس، به «مراجع سیاستگذاری و نهادهای نظارتی در حوزه حسابداری و حسابرسی» اختصاص یافته است و پرسشهای زیر به ترتیب در این میزگرد به بحث گذاشته شد:
1- نظام سیاستگذاری و نظارت بر حرفه حسابرسی و گزارشگری در ایران در حال حاضر چه ساختار و ویژگیهایی دارد؟ نقاط قوت و ضعف آن کدامست؟
2- وظایف اساسی و مهمی که مرجع نظارت بر حرفه حسابرسی در ایران، برای اطمینان از تهیه گزارش مستقل، دقیق، و آگاهی بخش به وسیله حسابرس، باید انجام دهد کدامست؟
3- به نظر شما نظام مطلوب نظارت بر حرفه حسابرسی در ایران، که بتواند از پسِ وظایف اساسی و مهم مورد انتظار برآید، چگونه باید باشد؟ مرجع مناسب برای نظارت بر حرفه حسابرسی کدامست؟
4- به نظر شما برای انتقال از نظام موجود نظارت بر حرفه حسابرسی در کشور، به نظام مطلوب، در کشور چه چالشها و مخاطراتی در میان است؟ چه راهی باید پیموده شود؟
برای مشاهده متن کامل این میزگرد روی پیوند زیر کلیک نمایید.